Episode 170

🎭 «Η Εγωίστρια» του Dario Niccodemi – Ένα δράμα ευγενείας και καταπιεσμένης στοργής 🎭

💔 Ένα από τα πιο ευαίσθητα ψυχολογικά θεατρικά έργα του πρώιμου 20ού αιώνα

🛋️ Μέσα από τις σκιές ενός αρχοντικού με βελούδινα έπιπλα και κλειστά παράθυρα, αναδύεται η μορφή της «εγωίστριας». Όχι μιας φωνακλούς ή αδίστακτης γυναίκας, αλλά μιας φιγούρας εγκλωβισμένης στην ψυχρή ευγένεια, στο καθήκον, στην καθωσπρέπει απόσταση. Ο Dario Niccodemi, με την τυπική για τον αστικό ευρωπαϊκό ρεαλισμό του καιρού του προσέγγιση, υπογράφει ένα δράμα βαθιά ανθρώπινο, που ενώ μοιάζει μελόδραμα της εποχής του, ξεγυμνώνει τις ψυχές των ηρώων του με ανελέητη λεπτότητα.

🧵 Υπόθεση – Μια μητέρα που δεν έμαθε να λέει «Σ’ αγαπώ»

👩‍👦 Η ηρωίδα του έργου – η «εγωίστρια» – είναι μια μητέρα. Όχι απλώς μια αυστηρή γυναίκα, αλλά ένα πρόσωπο που, για να προστατέψει τον εαυτό της και τον γιο της από την αδυναμία και τον πόνο, επέλεξε να ντύσει την αγάπη με απόσταση. Η σχέση με τον γιο της, που επιστρέφει ή διεκδικεί χώρο στη ζωή της, δοκιμάζεται από τον αχόρταγο πληθυντικό ευγενείας, από τον πολιτισμένο ψυχρό τόνο, από την έλλειψη αγκαλιάς. Ο θεατής βλέπει μια γυναίκα που μοιάζει σκληρή, αλλά είναι θρυμματισμένη, και έναν γιο που μοιάζει θυμωμένος, αλλά είναι πληγωμένος. Ανάμεσά τους, το παρελθόν, οι κοινωνικές συμβάσεις, η έλλειψη αληθινού διαλόγου.

🕰️ Τοποθέτηση στην εποχή – Η μασκοφορία του πληθυντικού

Το έργο τοποθετείται σε ένα αστικό περιβάλλον των αρχών του 20ού αιώνα, όπου οι συμπεριφορές είναι αυστηρά οριοθετημένες. Η μητέρα δεν μπορεί να γίνει «μαμά».

Ο γιος δεν μπορεί να ζητήσει αγάπη χωρίς να κατηγορηθεί για αχαριστία.

Ο πληθυντικός της ευγενείας – που ενίοτε ακούγεται παράταιρος στα αυτιά του σύγχρονου ακροατή – δεν είναι τυχαίος. Είναι σημείο πνιγμού. Η γλώσσα δεν φτιάχτηκε για να κρύβει, αλλά εδώ χρησιμοποιείται σαν πανοπλία. Κάθε «εσείς» είναι ένα «δεν μπορώ να σας πλησιάσω».

🎭 Δομή και στυλ – Ένα δωμάτιο, δύο κόσμοι, κανένας ακουσμένος

Το έργο στήνεται σαν εσωτερικό δράμα δύο προσώπων. Δεν έχει την ένταση της φαρσοκωμωδίας, ούτε την εκτόνωση της καθαρής τραγωδίας. Είναι ένα «θεατρικό πορτρέτο» – μια σταδιακή αποκάλυψη, όχι μέσα από εντυπωσιακά γεγονότα, αλλά από τις αλλαγές στο βλέμμα, στη σιωπή, στην παύση πριν την απάντηση. Ο ρυθμός είναι αργός, στοχαστικός, σαν ανάγνωση παλιού γράμματος. Κι αυτό είναι ακριβώς το δυνατό σημείο του έργου: σε βάζει να κοιτάξεις μέσα σε χαρακτήρες που συνήθως η κοινωνία πετά έξω.

👩‍👦 Χαρακτήρες – Το να μην ξέρεις να αγαπάς, δεν σημαίνει πως δεν αγαπάς

🥀 Η εγωίστρια μητέρα δεν είναι μονοδιάστατη. Είναι θύμα και θύτης. Μεγάλωσε σε μια εποχή όπου οι γυναίκες έπρεπε να είναι αξιοπρεπείς, να μην εξαρτώνται από κανέναν, να μη δείχνουν αδυναμία. Η αγάπη της είναι βουβή, κρυφή, απελπισμένη. Ο γιος της είναι μια κραυγή που ζητά απλώς μια λέξη. Θέλει να μάθει αν τον αγαπάει. Και στο τέλος, όταν την ακούει να κλαίει μόνη της, καταλαβαίνει πως όλη της η ζωή ήταν ένας τρόπος να μην πληγώσει κανέναν – και τελικά πληγώθηκαν όλοι.

🎬 Η ερμηνεία Ρουσσέα – Μπάρκουλη: Ένα θεατρικό ρεσιτάλ

🎭 Η ελληνική εκδοχή με την Τζένη Ρουσσέα και τον Ανδρέα Μπάρκουλη απογειώνει το έργο. Η Ρουσσέα σμιλεύει τη σκληρή εξωτερικότητα με ένα βλέμμα γεμάτο θλίψη. Δεν χρειάζεται να μιλήσει. Το πρόσωπό της «φωνάζει» όλα όσα δεν ειπώθηκαν. Ο Μπάρκουλης, σοβαρός, ευάλωτος, περήφανος αλλά και μικρός μπροστά στο κενό της μητρικής αγκαλιάς, κρατά σταθερά τον άξονα της σύγκρουσης.

🎭 Η ουσία – Τι αποκομίζει ο θεατής

Ο θεατής φεύγει βαθιά συγκινημένος. Όχι γιατί είδε κάτι υπερβολικά τραγικό, αλλά γιατί αναγνώρισε κομμάτια δικά του. Το έργο αυτό αφορά όλες τις σχέσεις όπου ο πληθυντικός σκοτώνει τον ενικό. Όλες τις μητέρες που δεν ήξεραν πώς να πουν «σ’ αγαπώ», όλους τους γιους και τις κόρες που δεν άκουσαν ποτέ «είμαι περήφανη για σένα».

✍️ Ο Niccodemi – Ένας αστός που ήξερε τι θα πει εσωτερική ένταση

🕰️Ο Dario Niccodemi (1874–1934) ήταν ο Ιταλός της σιωπηρής απόγνωσης. Όχι θεατράνθρωπος του μεγάλου λόγου, αλλά της ψιθυριστής ψυχής. Οι ήρωές του δεν φωνάζουν, δείχνουν. Δεν εκδικούνται, κρατούν μούτρα. Δεν πεθαίνουν, απλώς σβήνουν. Το έργο του δεν είναι ξεπερασμένο. Είναι μια υπενθύμιση: πως οι πιο σκληρές μορφές εγωισμού συχνά είναι ο τρόμος της απόρριψης που δεν ειπώθηκε ποτέ.

🎭 Αν λοιπόν ακούσετε δυο ανθρώπους να μιλούν στον πληθυντικό μέσα στο ίδιο σπίτι, μέσα στην ίδια οικογένεια... ρωτήστε τους αν φοβούνται να πουν την αλήθεια.

✨ Angeli Georgia – Storyteller of Light

Η ιστοσελίδα μου

https://www.angeligeorgia.gr

Τα Podcast μου:

https://angeligeorgiastoryteller.gr

https://mithoikaipolitismoi.gr

https://akougontasmetingeorgia.gr

https://theatromeangeligeorgia.gr

Το κανάλι μου στο you tube

https://www.youtube.com/@angeligeorgia808/featured

Facebook σελίδα Αγγελή Γεωργία:

https://www.facebook.com/angeligeorgia